Søndagsdikt på 2.pinsedag: H

1. Haiku er eit kortfatta japansk dikt, med strenge formkrav. Det skal ha 17 rytmiske einingar, fordelt på 3 linjer: 5 i første, 7 i andre og 5 i tredje. Haiku-diktninga har inspirert moderne europeisk og amerikansk diktning, som Ezra Pound og beat-poetane.
Presenter eit haikudikt eller eit haiku-inspirert dikt.

2. Historisk-biografiske metode er ein lesemåte som knytter tekst tett opp til forfattar og forfattarbiografi. Moderne litteraturvitskap har stilt seg kritisk til denne lesemåten, men likevel er det stadig diskusjonar om korvidt ein kan lausrive teksten heilt frå forfattaren som har skrive han, eller ikkje. Kva tankar gjer du deg om dette?

3. Presenter eit dikt av ein forfattar på H.


Dette er denne vekas oppgåver frå Bai, som alltid passe  utfordrande!


Med dei strenge krava til Haiku, er vel dette diktet av Olav H Hauge helst inspirert av sjangaren, noe han i det heile var i samlinga med det talande tittelen: Dropar i austavind' (1966)

I dag såg eg


I dag såg eg
tvo månar,
ein ny
og ein gamal.
Eg har stor tru på nymånen.
Men det er vel den gamle.


2. Eg trur det var eit sunt og nødvendig oppgjer med den historisk-biografiske metode i si tid, men som så ofte ved oppgjer gjekk ein for langt og enda opp med å seie at forfattaren var heilt likegyldig. Eg trur det fruktbare finst ein plass i landskapet mellom desse ytterpunkta. Det er nyttig å vite litt om Olav H Hauge for å få fullt utbytte av diktinga hans, men biografien må ikkje bli viktigare enn bibliografien.


3. Paul-Helge Haugen er ein diktar eg har stor sans for. Han kom i 1975 med samlinga 'Det synlege mennesket', der ein mellom anna finn dette diktet til Janis Joplin (1943-70):

Sangen om Janis

la oss gli sakte over landet saman

over folk som  lever av å skape død

for kvarandre  og pakke den inn

i blankt papir, over kroppane deira

draumane deira, avfallet deira

har du sett døden strøyme

ut av hendane deira, arbeidet deira

produksojonskalkylane, dei gode heimane

fabrikkane, radiostasjonane, skolebygningane

er du fortapt: ingen veg attende

musikken går ved sida av oss

strøymer ut av elektriske holer i landskapet

Janis bøyer kroppen bakover, liggande

naken utfalda i fjellskrentane, reiser seg opp

frå graset på slettene, kjem strøymande mot oss

under trekronene, flyt mjukt nedover elvane

mot havet, stryk handa gjennom håret i vinden

i regnet, i skodda som blindar augo våre

fyller lungene med grått og stilt

kjenne verden smuldre under kroppen din

og ikkje forstå kvifor den smuldrar, redsla

for å vere tom for bilete, du fører nålespissen

stadig djupare inn under huda, overflata

er sprekkeferdig, må stadig påførast nye lag

av stoff, fjører, farge, fyll

underlege sjukdommmar bryt fram om natta

som svulstar på overflata, og stadig tykkare lag

av syre og  hat og kjærleik, når overflata sprekk

slepp skriket ut, skriket

du kan dele med dei andre, fylle dei med det

det første skriket det siste skriket det einaste skriket

så mykje hat skal til for å bygge ein stor kjærleik

og ingen grenser mellom pulsen din og vibrasjonane

frå dei andre, oss, sangen frå pulsane, ti tusen

eller ein, orgasmen, hatet oppløyst i lys

og den dirrande  ryggsøyla

betre når skriket stig ope fram i lyset

kan du bli rensa, kan vi bli rensa

og skriket stig ope fram i lyset

Det lir langt nå. Det kjem.,

det nærmar seg.

Alle ting forandrar seg, søker

si motsetning, til sist smeltar dei saman.

Det kan ikkje finnast eit stort lys

utan at det finst eit stort mørker

Dei mjuke områda på kroppen mjuknar, eg ser mørket

kome framfor augo, eit breitt  belte, frå venstre

mot høgre, det glir

det kjem. Det er seint, vi skal la 

sola sige nå, Janis

medan du glir bortover vegen, nedover vegen, dradd inn i gatene

ser du at alt er foranderleg forgjengeleg forkasteleg

biletet har ikkje koagulert ennå, frå begge sider av gata

blir nye bilete spylte oppover veggane, det gamle samfunns

balsamerte fasadar, veggane legg seg ned og reiser seg att

etter andre lover enn det du kan kontrollere, etter lover

andre kan kontrollere, lover du berre kan nemne med eit skrik,

lover Janis berre kan nemne med eit skrik, naken i vindaugo

på begge sider av den borgarlege gata, naken med ditt ørvesle

dampande hestekjønn i børsen, i banken, i den kreftsjuke kasserarens

vesle pengeskuff, skriket rasande ut av vindaugo, skriket

for helvete, mørke flekkar etter vold i bankens luftavkjølte 

møterom, nesten usynlege avtrykk av profilar med oppvridde munnar

murringa frå hestepisken på veggen over fløyelssofaen og Boris

Karloff bøyer seg over den nakne Pearl i hestestallen,

alle dei ubrukte søstrene hennar brenn sakte opp innanfrå

i treroms leiligheter i utkanten av byen

medan mennene deira vaktar dei utanfrå gjennom eit hol i døra, 

skriket når aldri ut over badekarkanten

der dei flyt med stive augo når alt er over, vi kan kle av Janis nå,

lag etter lag, kremane, pudder, lakk, utsondringane, skuggen,

fjørene, fargen, perlene, angen i hudporene, døden i hudporene,

nålemerka, rådløysa, nervegreinene, visjonane, kjærleiken, huda,

håret, det flagrande håret, det flagrande skriket